Proces konkretyzacji potrzeby seksualnej

Samogwałt okresu dojrzewania jest, jak wiadomo, zjawiskiem powszechnym i dotyczy prawie wszystkich chłopców oraz blisko połowy dziewcząt (por. Imieliński, 1963). W miarę uzyskiwania dojrzałości społecznej wzrasta ilość kontaktów heteroseksualnych, które przy ich prawidłowym przebiegu stają się podstawową formą uzyskiwania satysfakcji seksualnej. Wynika to z faktu, że kontakt seksualny z drugą osobą umożliwia silniejsze i pełniejsze przeżycia erotyczne poprzez zwiększoną ilość bodźców, stając się tym samym bardziej efektywnym zachowaniem seksualnym. Jest to istotny etap konkretyzowania się sposobu zaspokajania potrzeby seksualnej, pozwalający na zmianę orientacji autoerotycznej na heteroerotyczną. Samogwałt przestaje być wówczas najlepszym sposobem usuwania napięcia seksualnego, jest słabiej wzmacniany, w związku z czym zachowania takie zostają bądź całkowicie wyeliminowane, bądź też pozostają formą uzupełniającą kontakty heteroseksualne w przypadkach, gdy są one zbyt rzadkie w stosunku do istniejącej potrzeby.

Proces konkretyzacji potrzeby seksualnej zaznacza się również w przypadkach utrzymywania się samogwałtu jako głównej formy aktywności seksualnej, pomimo istniejących możliwości realizowania kontaktów heteroseksualnych. Zakłócenie tego rodzaju może wynikać z różnorodnych przyczyn, których wspólnym mianownikiem jest nie dość silne wzmocnienie pozytywne zachowań heteroseksualnych lub nawet wzmocnienie negatywne tych zachowań. W przypadku niektórych kobiet uprawiających samogwałt w okresie dojrzewania i uzyskujących tym sposobem wysoki poziom satysfakcji seksualnej może powstać sytuacja, że stosunki z niezbyt doświadczonym lub egoistycznym partnerem będą mniej satysfakcjonujące niż manipulacje autoerotyczne. Tym samym, zgodnie z prawami uczenia się, kontakty heteroseksualne pozostaną formą drugoplanową, a nawet ulegną znacznemu ograniczeniu. Taki rozwój seksualizmu niektórych kobiet ma zapewne swój związek także i z tym, że najwyższy procent kobiet uzyskuje orgazm właśnie przy masturbacji – stwierdził to w swoich badaniach Kinsey (1953). W pełni zadowalające współżycie heteroseksualne jest także niekiedy zakłócane przez rozmaite przeszkody zewnętrzne i wewnętrzne. Zarówno dla kobiet, jaki i mężczyzn przeszkodami takimi mogą być: zbyt rygorystyczne zakazy moralne i obyczajowe, lęk przed płcią przeciwną, lęk przed ciążą, zaburzenia rozwoju społecznego (samodzielności) wynikające z nadmiernie opiekuńczego stylu wychowania (overprotection) itp. We wszystkich tych przypadkach samogwałt pozostaje najłatwiejszym i najbardziej skutecznym sposobem uzyskiwania satysfakcji seksualnej, a taki przebieg procesu konkretyzacji doprowadza do utrwalenia orientacji autoerotycznej. Powstający w ten sposób na progu dojrzałości stereotyp zachowania seksualnego z dużym oporem poddaje się ewentualnym korektom, zarówno wychowawczym jak i terapeutycznym.