ETOLOG1A A SEKSUALNOŚĆ CZŁOWIEKA CZĘŚĆ 2

Niewiele wiemy na temat działania i znaczenia imprintingu seksualnego (w rozumieniu etologicznym) u człowieka. Przyjmuje się, że okres wrażliwości przypada tu na czas od 2 do 5 roku życia. Jednocześnie nie ulega wątpliwości, że u człowieka występuje zdolność do intelektualnej kontroli własnego zachowania (Tinbergen, 1976), choć nie dotyczy ona oczywiście umiejętności dowolnego wywoływania takich konsumacyj- nych odruchów seksualnych, jak erekcja bądź orgazm, zwłaszcza w przypadku ich czynnościowych zaburzeń. Zastanawiający jest jednak fakt, że niektórzy autorzy, nie powołując się na spostrzeżenia etologów, a więc zapewne opierając się na intuicji badawczej, podejrzewają mechanizmy odpowiadające imprintingowi (w rozumieniu etologicznym) o sprawczą rolę w patoplastyce niektórych nietypowych reakcji seksualnych człowieka. Odnosi się to do zoofilii, heterochromofilii, a nawet do ataku kaszlu jako bodźca konsumacyjnego seksualnego zachowania człowieka (Seksuologia kliniczna, 1974). Problem występowania u człowieka imprin- tingu w rozumieniu etologicznym wiąże się z natury rzeczy z pytaniem, czy ludzie są wyposażeni we wrodzone mechanizmy wyzwalające, Lorenz (1943) odpowiada na to pytanie twierdząco na podstawie analizy bodźców instynktu rodzicielskiego (podinstynktu instynktu rozrodczego). Potwierdzającą odpowiedzią są tu też wyniki wspomnianego już poprzednio eksperymentu Hueckstedta (1965).