Category Kategoria Medyczna

W skórze fałdów szyi, na twarzy, tułowiu i kończynach pojawiają się rozrzucone plamy rumieniowate, na których pow.stają większe pęcherze wypełnione płynem surowiczym, który następnie mętnieje z powodu wtórnego zakażenia gronkowcowego. Po pęknięciu pęcherzy powstają większe sączące nadżerki pokrywające się strupami. Choroba rozwija się naipadowo i trwa kilka tygodni, w ciągu których występują okresowe wysiewy nowych wykwitów pęcherzowych wśród podwyższenia ciepłoty ciała. W rozpoznaniu różnicowym pamiętać należy o podobnych zmianach pęcherzowych jako objawach kiły wrodzonej, od której paciorkowcowy liszajec odróżnia się tym, że nie stwierdza się w nim nigdy pęcherzy w skórze dłoni i podeszew (jak to bywa w pęcherzowej postaci kiły wrodzonej). W leczeniu należy otwie- Tać pęcherze i stosować kąpiele odkażające (Kai. hypermangan.), a następnie smarować zmiany chorobowe łagodnymi kremami, np. : Rp. Sol- Acid boric. 3%, Eucerini anhydr., Ol. Rapae aa 2-0,-0. W okresach ostrych wysiewów pęcherzy z podwyższoną ciepłotą ciała należy zastosować ogólnie leczenie antybiotykami.

Inne wirusowe zmiany w skórze, jak np. ospa prawdziwa, odra, różyczka, ospa wietrzna, krowianka (vaccinia) zostały omówione w innych rozdziałach.

Gruźlica skóry rozpływna (tuberculosis cutis colliquativa) zdarza się często u dzieci i u osobników młodych i powstaje w skórze najczęściej wtórnie, przez przejście na skórę zmian gruźliczych istniejących w gruczołach chłonnych, kościach lub stawach. Stwierdza się więc często guz w tkance podskórnej zrastający się powoli ze skórą, która przybiera barwę sinoczerwoną. Te guzowate głębokie nacieczenia z czasem roz- miękają i przebijają się przez skórę na zewnątrz z wytworzeniem przetok sięgających aż do schorzałych pierwotnie węzłów chłonnych, kości lub stawów. Ujścia przetok w skórze poszerzają się i przemieniają w owrzodzenia pokrywające się nierzadko strupami. Brzegi skórne tych owrzodzeń są podminowane. Przebieg gruźlicy rozpływowej jest przewlekły, sprawa chorobowa może ulegać samoistnemu wyleczeniu, jak również nawracać lub powstawać w innych miejscach.

Mechanizm działania antybiotyków na drobnoustroje nie został jeszcze dokładnie poznany. Ogólnie przyjmuje się, że polega on głównie na hamowaniu wzrostu bakteryjnego przez powstrzymanie podziału komórkowego. Komórka niezdolna do podziału stopniowo ginie. Środki chemoterapeutyczne i antybiotyki nie pobudzają tworzenia się przeciwciał, ani nie zwiększają natężenia fagocytozy, umeczynniają natomiast koenzymy, pobudzające wzrost bakterii, tłumią odczyny enzymatyczne i powodują w mikroustrojach zaburzenia !przemiany białkowej i węglowodanowej. Antybiotyki jak i sulfonamidy porażają zaczyn katalazę, powodując gromadzenie się szkodliwego dla bakterii nadtlenku wodoru. Dochodzi do ograniczenia lub zahamowania wzrostu i mnożenia się zarazków — bakterie wyrodnieją, powstają postacie inwolucyjne. Jednakże w procesie ostatecznego zniszczenia zarazków zasadniczą rolę grają czynniki obronne ustroju, a zwłaszcza fagocytoza.

Leczenie gruźlicy rozpływnej musi uwzględnić ogólny stan chorych oraz pierwotne ogniska gruźlicze w węzłach chłonnych, kościach lub stawach. Dobre wyniki otrzymuje się po leczeniu kalcyferolem, PAS-em, streptomycyną i hydrazydem kwasu izonikotynowego.

Waga dziecka szybko wzrasta, wygląd z dnia na dzień poprawia się i dziecko wkrótce wraca do sił. Jak wspomniano, u dzieci często dur brzuszny przebiega nietypowo przeważnie przebieg jest lekki, w dużej liczbie przypadków poronny. Odpowiada to charakterystycznym zmianom anatomicznym w jelitach tych dzieci, gdzie proces ogranicza się do nacieczenia rdzeniastego bez wytworzenia się martwicy i owrzodzeń. Początek choroby zwykle jest nagły, z wymiotami, wzdęciem brzucha. Gorączka od początku bywa wysoka i nie przebiega w postaci charakterystycznej krzywej. Mogą się zjawić drgawki i nierzadko występują objawy podrażnienia opon mózgowo-rdzeniowych. Tętno przeważnie bywa przyspieszone. U dzieci małych może zjawić się niepokój, podniecenie ruchowe, a u niektórych przeciwnie, od początku zaznacza się senność, która utrzymuje się przez cały czas choroby. W początkach zdarzają się krwawienia z nosa, również często występuje katar oskrzeli. Stolce mogą być normalne, czasem zaparte, przeważnie jednak wolne od początku choroby i w drugim tygodniu przybierają typowy wygląd grochówkowaty. Rzadko zdarza się więcej jak 4—6 wypróżnień dziennie. Wzdęcie brzucha bywa mniej zaznaczone, natomiast występuje bolesność na ucisk w okolicy kątnicy bez wyraźnego oporu mięśniowego. Powiększenie śledziony występuje w końcu pierwszego lub w drugim tygodniu i jest objawem niemal stałym. Różyczka, zwłaszcza u dzieci małych, może nie wystąpić. We krwi w pierwszym tygodniu stwierdza się leukopenię (6-0-0-0—4-0-0-0 krwinek białych) ze znacznym zmniejszeniem limfocytów i z zupełnym brakiem eozynofilów. Aneozynofilia utrzymuje się przez cały okres gorączki. Odczyn dwuazowy w moczu występuje we wszystkich przypadkach z wysoką gorączką i utrzymuje się w czasie jej trwania.

Wspomnę, że od niedawna (1958 r.) stosuje się w leczeniu grzybic głowy owłosionej i paznokci antybiotyk Griseofulvin (Fulcin) w tabletkach 25-0 mg, uzyskany z szeregu rodzajów pleśni (Pénicillium). Dzieciom podaje się doustnie griseofulwinę w dawkach od 25-0—5-0-0 mg (1—2 tabletki) dziennie. Leczenie trwa najmniej 1—2 miesięcy.

Wszystkie opisane wyżej postacie grzybicy strzygącej wywołane bywają przez grzyba strzygącego wielkozarodnikowego, występującego najczęściej na ziemiach polskich i na wschodzie Europy. Na Zachodzie zaś zdarza się częściej grzybica strzygąca drobnozarodnikowa (microsporia), którą spostrzega się w Polsce rzadko. Mikro- sporia występuje głównie u dzieci, u których zaatakowana bywa najczęściej głowa owłosiona, przy czym zmiany chorobowe podobne są do łupieżowatej postaci grzybicy strzygącej wielkozarodnikowej.

Błonicze schorzenia skóry zdarzają się przeważnie u dzieci i umiejscawiają się głównie w fałdach skórnych i w okolicy narządów płciowych i krocza. Występują one w skórze w postaciach naśladujących zmiany ropne, wypryskowate lub zgorzelinowe, toteż uznanie tych zmian za błonicze może nastąpić tylko na podstawie wyników badań bakteriologicznych. Zazwyczaj stwierdza się wówczas błonicę lub nosicielstwo maczugowców błoniczych w błonach śluzowych. Leczenie zmian błoniczych w skórze polega na miejscowym i domięśniowym stosowaniu penicyliny, a w przypadkach błoniczych zmian zgorzelinowych wskazane jest leczenie swoistą surowicą.

Niesztowice pospolite (ecthyma vulgare) powstają w przebiegu świerzbu, wszawicy i innych swędzących dermatoz, jako następstwo zakażenia paciorkowco- wo-gronkowcowego uszkodzonej skóry. Najpierw powstają zmiany podobne do liszajca (nadżerki i strupy „miodowe”), następnie pod strupami wytwarzają się ogniska zgorzelinowe, przemieniające się w głębokie owrzodzenia w skórze, rozmaitej wielkości, o brzegach nierównych i dnie pokrytym szarawą wydzieliną.

Prątki gruźlicy mogą przedostawać się do skóry albo z zewnątrz (zewnętrzne zakażenie pierwotne lub nadkażenie), albo też drogą naczyń krwionośnych oraz chłonnych z ogniska gruźliczego w ustroju. Biorąc pod uwagę rozmaity przebieg zjawisk odpornościowo-biologicznych w ustroju gruźliczym, a przede wszystkim stopień swoistego, alergicznego przestrojenia skóry, możemy sobie wytłumaczyć wielką rozmaitość obrazów chorobowych w gruźlicy skóry.