Reakcja organizmu na środki znieczulające miejscowo może być ograniczona lub ogólna. W jednym i drugim przypadku odczyn może pojawić się wcześniej lub też późno w stosunku do chwili znieczulenia. Toksyczne działanie tych środków na tkanki w miejscu wstrzyknięcia jest rzadkie. Odczyny ogólne mogą dotyczyć ośrodkowego układu nerwowego oraz układu krążenia. Pojawienie się tych reakcji może być następ- stwem: a) zbyt szybkiego wchłaniania się do krwiobiegu działających niepożądanie łub toksycznie związków chemicznych, jakimi są środki znieczulające miejscowy), i zbyt dużego ich stężenia we krwi (zaledwie 1% przypadków) oraz b) uczulenia organizmu.

Niedostateczna aktywność folitropiny powoduje nieprawidłowe dojrzewanie pęcherzyka, co w konsekwencji daje nieprawidłowe ciałko żółte. Liczba receptorów dla lutropiny jest również niedostateczna, dlatego też wytwarzanie progesteronu jest małe. Stosowanie choriogonadotropiny w tych przypadkach nie może wpłynąć na zwiększenie tworzenia się progesteronu.

Krwotok towarzyszący pęknięciu rogu szczątkowego jest zwykle gwałtowny i obfity. Jeżeli mięśniówka nie ma dostatecznej zdolności kurczenia się, krwotok może być nawet śmiertelny, jeśli jednak jest ona lepiej rozwinięta, krwawienie może być szybko opanowane. W wyjątkowych przypadkach płód, który nie zginął po pęknięciu torebki ciążowej, może wypaść do brzucha, a jeśli otaczająca go owodnia i łożysko pozostaną nienaruszone, może się dalej rozwijać w obrębie jamy otrzewnowej.

Leczenie. Leczenie nieżytów tak szyjki macicznej, jak jej trzonu polega w okresie ostrym wyłącznie na położeniu chorej do łóżka, zaleceniu okładów wysychających oraz podawaniu lekówr przeciwbólowych (pabialgina, cibalgina, sup- positoria c. opio etc.). W okresie tym należy wstrzymać się od jakichkolwiek rękoczynów, mających na celu oddziaływanie wprost na schorzałą macicę, a co najwyżej stosować przepłukiwania pochwy płynami obojętnymi celem usunięcia wydzieliny ropnej, która by mogła uszkodzić jej nabłonek. Ogromne znaczenie ma natomiast stosowanie w tym okresie antybiotyków, a więc sulfaniłamidów (w postaci pastylek) oraz penicyliny w dawce ogólnej od 600 000 do 1 000 000 j. Stosowanie tych środków w razie potrzeby należy przedłużyć aż do ustąpienia objawów klinicznych.

Najczęstszą zmianą, obserwowaną w rogówce, jest odkładanie się złogów substancji wprowadzanych do organizmu jako leki. Złogi te mogą gromadzić się w różnych warstwach rogówki. Obraz kliniczny zależny od tego zaburzenia jest zmienny, a wpływ na ostrość wzroku zależy od ilości i umiejscowienia złogów. Niektóre związki tworzą odwracalne połączenia z białkami komórek rogówki, inne pozostają w tkankach na stałe, jeszcze inne wywołują odczyny alergiczne. Rzadziej występującą zmianą w rogówce jest odwracalny obrzęk polekowy.

Druga międzynarodowa konferencja standaryzacyjna (w r. 1935) zaleciła bowiem oznaczać nazwą międzynarodowej jednostki benzoatowej hormonu rujowego (MJB) tę ilość estradiolmonobenzoatu, która zdolna jest wywołać ruję u wytrzebionej samicy myszy. Wynosi ona 0,1 gamma tego związku. Zazwyczaj czyste hormony rujowe oznaczane są w JM, a ich estry (działające silniej) w MJB_

W praktyce stosuje się ciała rujopędne albo jako ovaria sicca lub wyciągi z jajnika, których działanie jest b. słabe ze względu na niewielką zawartość substancji czynnych, albo w postaci czystych hormor.ów rujowych lub ich bcnzoatów.

Neurohormon ten wyizolowały z podwzgórzy świń i owiec zespoły pod kierunkiem Schally’ego i Guillemina w 1971 r. Jest dekapeptydem o sekwencji aminokwasów piro-Glu-His-Trp-Ser-Tyr-Gly-Leu-Arg-Pro-Gly(NH2). Endogenna gonadoliberyna jest uwalniana z zakończeń nerwowych wyniosłości przyśrodkowej (eminentia medicdis) podwzgórza do naczyń układu wrotnego przysadki. Ostatnio doniesiono także o występowaniu gona- doliberyny lub podobnej substancji poza podwzgórzem, m.in, w jajniku, jądrze oraz zwojach układu autonomicznego.

Najdłużej i jak dotąd najczęściej stosowaną metodą hormonalnego leczenia raka gruczołu krokowego jest leczenie estrogenami. Stosowanie estrogenów ma na celu zmniejszenie stężenia testosteronu wpływającego pobudzająco na rozwój raka gruczołu krokowego. Po leczeniu estrogenami następuje wyraźna poprawa stanu ogólnego chorego, ustępują dokuczliwie bóle zależne od przerzutów do kości, zmniejsza się zaleganie moczu, a nawet ustępuje całkowite zatrzymanie moczu. Guz wyraźnie się zmniejsza, obserwuje się zahamowanie, a czasami nawet ustępowanie przerzutów kostnych. Poprawiają się wyniki badań pomocniczych. Około 20(Vw chorych nie reaguje jednak od samego początku, a większaść chorych, nieodpowiednio ieczonych, przestaje być wrażliwa na estrogeny średnio już po 6 miesiącach.

Równie częstym wskazaniem jest salpingografia w rozpoznawaniu wad rozwojowych macicy i w związku z nimi zaburzeń czynnościowych (brak miesiączkowania przy zarośniętej macicy). Pewną rolę może ona odgrywać również w stanach dziecięcości kobiecego narządu rodnego, objawiającej się w dysproporcji rozmiarów trzonu i szyjki macicy, zbytniej długości i cienkości jajowodów itp. Rozpoznawanie guzów macicy i przydatków na rentge- nogramach, uzyskanych drogą salpingografii, ma już mniejsze znaczenie, tym bardziej że odczytywanie ich bywa nieraz bardzo trudne i nie daje tak pewnych wyników, jak inne pomocnicze metody badania.

Do niedawna sądzono, że receptory adrenergiczne znajdują się wyłącznie w błonie postsynaptycznej, a pobudzenie tych receptorów objawia się wystąpieniem zaprogramowanej czynności efekt ora (mięśnia gruczołu). Ostatnio okazało się, że receptory a-adrenergiczne znajdują się również w błonie presynaptycznej zakończenia adrenergicznego. Pobudzenie tego receptora hamuje wydzielanie do szczeliny synaptycznej przekaźnika (noradrenaliny) z zakończenia nerwowego. Jest to jak gdyby dodatkowy mechanizm uniemożliwiający dalsze wydzielanie przekaźnika w sytuacji, gdy jego nadmiar zgromadził się w szczelinie. W odróżnieniu od Teceptorów postsynaptycznych (aj) te presynaptyczne receptory nazwano a2. Wiele ze znanych nowych leków a-adrenoiitycznych wykazuje różne powinowactwo do postsynaptycznych (aj i presynaptycznych (a2) receptorów adrenergicznych. I tak na przykład fenoksybenzamina ok. 100 razy silniej blokuje receptory aj niż cu. Wybiórczo w stosunku do receptorów a4 działa prazosyna, a w stosunku do receptorów a2 johimbina. Pochodne imidazoli- ny, np. fentolamina, nie wykazują takiej wybiórczości i tylko nieco sil niej hamują czynność receptorów aj w stosunku do receptorów a2. Z punktu widzenia terapeutycznego interesujące wydaje się poszukiwanie leków typu prazosyny, które zmniejszają napięcie mięśni giadkich (blokada receptorów at) i nie nasilają neuronalnego wydzielania noradrenaliny w synapsach adrenergicznych (nie blokują receptorów aa-adrenergicznych). Takie leki mają szansę zastosowania w chorobie nadciśnieniowej. Dotychczasowa mała skuteczność leków a-adrenolitycznych stosowanych w tej chorobie mogła być związana z brakiem ich wybiórczego działania w stosunku do receptorów a,. Dodajmy, że istnieją również presynaptyczne receptory {$„ których pobudzenie przez adrenalinę prowadzi do „paradoksalnego” nasilenia wydzielania noradrenaliny z zakończenia nerwowego do szczeliny synaptycznej.

Główną przyczyną niepłodności jest niedomoga czynnościowa jajników, od której też w pewnej mierze zależy powstawanie upławów. Zbyt wielka kwasota pochwy, która, zdaniem pewnych badaczy, odgrywa dużą rolę w przypadkach pierwotnej niepłodności kobiet, a więc kobiet, które nigdy nie rodziły, zależy również od zaburzeń w czynności dokrewnej żeńskich gruczołów płciowych.

Guzy pochwy, w szczególności wychodzące z jej ścian torbiele i włókniaki, podobnie jak guzy sromu, mogą być czasem przeszkodą w spółkowaniu oraz udaremniać wędrówkę plemników. Do przeszkód w obrębie części miękkich kanału rodnego udaremniających stosunek płciowy należy zaliczyć wspomnianą już kilkakrotnie pochwicę. Byłaby ona jednak tylko względną przyczyną niepłodności.